Çocuklarda Ateş

Vücut ısısının günlük periyodik değişiminin üzerine çıkmasına ateş denir. Vücut ısısı ölçüsünün yapıldığı yer, zaman ve çocuğun yaşına göre değişir. Çocukluk çağında koltuk altı 37-37,2'nin, timpanik (kulak) 37,8-38'in üzeri, rektal 38’in üzeri ateş olarak kabul edilir.

Ateş ölçümü hastanede, polikliniklerde 4 haftanın üstündeki çocuklarda dijital timpanik olarak ölçülebilir. Ancak evde ebeveynlerin dijital termometre ile koltuk altından ölçüm yapması önerilir. İnfrared termometre ile timpanik ölçümler, cihaza bağlı olarak yüksek hata oranı içerdiğinden önerilmemektedir.

Ateş, ailelerde ciddi korku ve kaygıya neden olur. Aslında ateş, vücuda giren enfeksiyon patojenlerine karşı gelişen normal fizyolojik bir yanıttır. Enfeksiyonla savaşta önemlidir.

Febril konvülsiyon korkusu nedeniyle gerek aile gerekse sağlık çalışanları ateşi düşürme veya hemen müdahale etme eğilimindedir. Ancak yapılan çalışmalar, ateşin düşürülmesinin antipiretik veya antibiyotik kullanımının sıklığına hiçbir etkisinin olmadığını göstermektedir. Her ne kadar aile tarafından febril gibi algılansa da, bu nöbetler genellikle çocuğa zarar vermez ve kalıcı bir sekel bırakmaz.

Ateş, vücudun mikroorganizma ile savaşmasını sağlar ve enfeksiyonun kontrol altına alınmasında faydalıdır. Vücutta metabolizmayı artırır, kalp hızını ve solunumu hızlandırır. Bu nedenle altta yatan kalp veya akciğer hastalığı varsa riskli olabilir. Bunun dışında sağlıklı çocuklarda çok yüksek olmayan ateşe müdahale edilmesi, enfeksiyon kontrolü açısından fayda sağlar.

Ateş Nasıl Düşürülür?

• Fiziksel soğutma tek başına yeterli değildir.

• Parasetamol içerikli ilaçlar 6 saat arayla verilebilir.

• İbuprofen 5-10 mg/kg dozda olmak üzere 6-8 saatte bir verilebilir. Su çiçeği, ağızdan alımı kötü olan ya da dehidrate çocuklarda, mide problemi olanlarda verilmemelidir.

• İbuprofen + parasetamol birlikte kullanımı, karaciğer ve böbrek üzerine olumsuz etkileri artırabileceği için önerilmez. Ayrıca birlikte kullanımın ateşi tek başına düşürmekten daha etkili olduğu kanıtlanmamıştır.

• Metamizol (Novalgin) çocuklarda ateş düşürücü olarak kullanılmaz. Agranülositoz riski nedeniyle önerilmemektedir.

• Ateşli bir çocukta, genel durumu stabilleşmişse, 24-48 saat ateş düşürücü ile takip edilebilir.

Çocuğun ateşi düştüğünde genel durumu, neşesi, beslenmesi düzeliyorsa, bu ateşten korkmaya gerek yoktur. Ancak hasta:

• 3 ayın altındaysa

• Kusma, ishal veya ağızdan sıvı alımında zorluk varsa

• Solunum sıkıntısı, inleme, hızlanma veya morarma varsa

• Nöbet geçiriyorsa

• Ateş düştükten sonra hâlâ hasta görünümündeyse

Mutlaka doktor tarafından değerlendirilmelidir. Unutulmamalıdır ki acil servisler yalnızca ateş düşürme yerleri değil, tanı ve tedavi merkezleridir. Her ebeveynin çocuğun ateşini kontrol altına almayı bilmesi gerekir. Çünkü önemli olan ateşin kendisi değil, altında yatan nedendir. Ateş, aslında iyi bir savunma mekanizmasıdır.